Of het nu om livemuziek gaat of om de werkzaamheden in een studio, de muziekwereld is flink veranderd in de laatste drie decennia. De manier van luisteren, beleven en het produceren van de muziek zelf. De rol van het internet is daarbij niet alles-, maar wel veel bepalend. Dat wordt duidelijk als je toen en nu naast elkaar legt.
Muziek in de jaren '90 in een notendop
De jaren '90, een decennium waar nog menig feestje aan gewijd wordt, valt voor het grootste deel onder het analoge tijdperk. De communicatie verliep een stuk langzamer. Zo is er het verhaal van de band Nirvana die onderweg door Europa praktisch op een houtje moest bijten, terwijl in Amerika hun single Smells Like Teen spirit al records verpulverde. Bijna niemand had een mobieltje. Een van de roadmanagers die de band versleet had weliswaar een laptop, maar wel eentje met het formaat van een middelgrote reiskoffer. Muziek werd nog verspreid via cd, vinyl was daardoor even uit de gratie. Internet- en computergebruik stonden in de kinderschoenen. Platen als Nevermind werden analoog opgenomen, wat wil zeggen dat muzikanten geen fouten mochten maken die later met een paar klikken op de muis hersteld konden worden. Sterker nog, de enige muizen in de studio bevonden zich achter de plinten.
Doorbreken via MySpace
Langzame of geen communicatie, geluidsdragers en muziek maken als ambacht: alle veranderde snel toen het internet zijn intrede deed. Aanvankelijk werd muziek vooral illegaal gedownload, hetgeen artiesten als Madonna en Metallica niet konden waarderen. Later maakte het downloaden plaats voor Spotify en andere streamingdiensten. De cd bestaat nog steeds, maar het vinyl heeft een indrukwekkende comeback gemaakt. MySpace was het eerste sociale medium waarop bands zich profileerden: Arctic Monkeys is op die manier zelfs doorgebroken. En tijdens het opnemen van platen kunnen, met de huidige technieken, eindeloos fouten hersteld worden. Met een enkele laptop met internetverbinding en wat goede microfoons kan al een hele thuisstudio ingericht worden.
Het verdwijnen van subculturen
Met de komst van sociale media en streamingdiensten is van elke muziekliefhebber het smakenpallet meer divers geworden. Hoewel jongeren gretig op zoek gaan naar muziek van Queen, Led Zeppelin en The Beatles, lijkt het begrip subcultuur verdwenen. In de jaren '90 waren we geneigd onze identiteit op te hangen aan onze muzieksmaak: metalheads, alto's, hiphoppers, gabbers en new wavers. Bandshirts waren een statement. Wat dat betreft was de rapgroep Osdorp Posse een grote uitzondering: bij hun concerten liep er van alles door elkaar. Hoe dan ook is het internet, zowel voor muzikanten als hun fans, een bepalende factor in de omslag die muziek de laatste dertig jaar beleefd heeft.
